ستاد امر به معروف در مسیر فرهنگ‌سازی یا فرهنگ‌سوزی؟

جبار آذین وظایف و رسالت‌های فرهنگی و اعتقادی و اجتماعی ستاد امر به معروف و نهی از منکر بر همگان روشن و واضح است و ملت ایران در طول تاریخ به‌ویژه چهار دهه اخیر با گوشت و پوست خود مضامین و مفاهیم آن را تجربه کرده‌اند. اینکه لزوم وجود چنین تشکلی تا چه حد با مختصات فرهنگی و اجتماعی ایران امروز هماهنگ است، بحثی مفصل است، اما آنچه از آن مهم‌تر است، نحوه و چگونگی اجرای برنامه‌های این ستاد و مجریان آن هستند. تجارب اجتماعی، این سازمان را در اجرایی کردن توصیه‌های اجتماعی و انسانی و اخلاقی و پرهیز عمومی از ناراستی‌ها و کژی‌ها موفق نشان نمی‌دهد و حتی نوع برخوردهای عمومی این ستاد با جامعه، به جای جاذبه و تشویق، دافعه و تنبیه داشته است. به گونه‌ای که امروزه سازمان مورد بحث دارای اعتماد و احترام عمومی نیست. این روند نشان از ضعف فرهنگ و تخصص و آگاهی‌های لازم اجتماعی این ستاد دارد که نیازمند تجدید نظر و تحول در آن است. شاید با توجه به همین مسئله مهم است که ستاد مذکور تصمیم گرفته که خود را به سازمان‌ها و دستگاه‌های فرهنگی و هنری و سینمایی و اجتماعی نزدیک کند و در واقع در پی دستیابی به راهکارهای مناسب علمی و اجرایی و فرهنگی برای تحقق اهداف ستاد امر به معروف و نهی از منکر است. در حقیقت این حرکت به معنای فرهنگ‌سازی مقوله امر به معروف و نهی از منکر است که درخصوص آن و مجریانش، شرع و عرف، تعریف‌هایی مشخص دارد و ضرورت وجود و فعالیتش، محل نقد و بررسی است. ستاد یاد شده به تازگی جلساتی را با برخی از اهالی هنر و سینما برگزار کرده و درصدد تداوم آن است. ظاهرا با این هدف که مضامین مورد نظر ستاد را به جای برخورد مستقیم و تند و خشک و دستوری از طریق تولید آثار فرهنگی و هنری و سینمایی به اجرا در آورد و این حرکت می‌تواند گامی مثبت و تعاملی میان هنرمندان و این ستاد و جامعه باشد و به فرهنگ‌سازی خوب اجتماعی بینجامد،ولی در این میان،جدا از بحث و نقد وجود و لزوم و ضرورت چنین ستادی، دو معضل بزرگ پیش روی آن‌هاست. نخست اینکه، خود این ستاد به تغییر و تحولات اساسی در نگاه و برنامه و اجرا و گزینش مجریان بادانش و متعهد فرهنگی و آشنایی با مقوله‌های هنری و علمی و روانشناسی و اجتماعی نیاز دارد و دوم اینکه، اوضاع فرهنگ و هنر و سینمای دولتی و نهادی کشور به شدت بد و آشفته است و اداره آن‌ها در دست‌های توانای کاربلدان متخصص و متعهد نیست و تفرقه و جدایی سینماگران، امان سینما را بریده و هنرمندان از منظر کار و فعالیت، ایامی ناخوشایند را سپری می‌کنند و تولیدات سینمایی و هنری از مسیر تولیدات با محتوا و استاندارد و خوش‌ ساخت اجتماعی و هنری فاصله گرفته و در جاده انحراف و ابتذال حرکت می‌کنند. در واقع به نوعی هم سینما بیمار است و هم ستاد محور بحث که لازم است هر دو نخست به خودسازی و اصلاح بنیادی خویش بپردازند و بعد به فرهنگ‌سازی، فکر و توجه کرده و برای اجرای آن اقدام نمایند. در غیر این صورت،حرکت به ظاهر خیر مشترک فرهنگی و اجتماعی ستاد امر به معروف و نهی از منکر و چند تشکل و نهاد معلوم‌الحال هنری و سینمایی، مانند صدها برنامه و اقدام دیگر در این راستا، بدون ثمر و بودجه و زمان‌ بر باد ده خواهند بود که در عوض فرهنگ‌سازی، به فرهنگ‌سوزی در جامعه دامن خواهند زد. اجرای این رخداد بزرگ به یک تحول و انقلاب فرهنگی و معماران و معماری نوین در کشور نیاز دارد.