هشدار به برنامه‌سازان ایرانی؛ مرگ تدریجی تاک‌شوها در تلویزیون‌های دنیا
6 دقیقه مطالعه
تلویزیون
پلتفرم‌های آنلاین در جهان به تدریج جای تاک‌شوهای سنتی را گرفته‌اند و غول‌هایرسانه‌ای در آمریکا یکی پس از دیگری گفت‌وگوهای تلویزیونی را تعطیل می‌کنند. دراتفاقی مشابه با کشورمان، بسیاری از مجریان و برنامه‌سازان مشهور تلویزیونی در حالکوچ به پلتفرم‌های نمایش خانگی هستند؛ با این توجیه که مردم دیگر آنها را تماشانمی‌کنند چراکه مخاطب ترجیح می‌دهد هرزمان که می‌خواهد برنامه مورد علاقه‌اش راتماشا کند.
به گزارش ایسنا، در شرایطی که تاک‌شو زمانی یکی از پربیننده‌ترین ساختارهایتلویزیونی دنیا بود، این روزها این قبیل برنامه‌ها در تلویزیون‌های دنیا جذابیت گذشتهرا از دست داده‌اند و رو به تعطیلی می‌روند. این در حالی است که برنامه‌سازان ایرانیهمچنان با الگوگیری از فرمول‌های تاریخ‌مصرف گذشته بعضا به تولید انبوهگفت‌وگوهایی می‌پردازند که برای نسل امروز جذابیتی ندارند و باید این پرسش رامطرح کرد، آیا زمان آن نرسیده که در تلویزیون خودمان هم با موج تغییرات جهانیهمراه شویم؟
دو سال پیش جیمز کوردن، مجری برنامه پرمخاطب «The Late Late Show»، اعلامکرد که این برنامه به‌زودی به پایان خواهد رسید. این در حالی بود که کوردن باابتکارهایی نظیر بخش محبوب «کارائوکه در ماشین» با حضور سلبریتی‌ها، توانستهبود مخاطبان بسیاری را جذب کند و لحظاتی از برنامه‌اش به‌سرعت در فضای مجازیوایرال می‌شد. هرچند این تلاش‌ها تا مدتی موفق بودند، اما در نهایت کوردن در سالگذشته تصمیم گرفت برای گذراندن زمان بیشتر با خانواده و پرداختن به ایده‌هایخلاقانه‌تر، برنامه خود را متوقف کند؛ گرچه نمی‌توان نادیده گرفت که افت محبوبیت وچالش‌های مالی نیز در این تصمیم بی‌تأثیر نبودند.
جیمز کوردن، مجری برنامه پرمخاطب «The Late Late Show»
همزمان با اعلام این خبر، جیمی کمیل، یکی دیگر از مجریان مطرح آمریکایی، نگرانیخود را از آینده تاک‌شوها ابراز کرد و هشدار داد که ممکن است تا ۱۰ سال آینده اثری ازاین قالب برنامه‌ها در تلویزیون آمریکا باقی نماند.
پیشتر از آن البته برنامه، The Ellen DeGeneres Show، که زمانی یکی ازشناخته‌شده‌ترین تاک‌شوهای تلویزیونی در جهان به‌شمار می‌رفت نیز به دلیل کاهششدید مخاطب، بحران‌های مالی و حواشی پررنگ زندگی شخصی الن دی‌جنرس برایهمیشه تعطیل شد.
The Ellen DeGeneres Show
اکنون اما، یکی از محبوب‌ترین و قدیمی‌ترین تاک‌شوهای آمریکایی نیز اعلام کرده استکه در بهار سال آینده پایان خواهد یافت. برنامه‌ی The Late Show with Stephen Colbert به علت فشارهای مالی تعطیل می‌شود. استیون کولبر، مجری پرطرفدار وباسابقه‌ی این برنامه، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این فقط پایان برنامه‌ی من نیست؛ بلکهپایان کل این برنامه در شبکه CBS است. کسی جای من را نمی‌گیرد، همه چیز در حالپایان یافتن است.»
The Late Show with Stephen Colbert
در این زمینه بخوانید:
پایان برنامه استیون کولبر در «CBS»/ انتقادی که گران تمام شد!
با اعلام پایان این برنامه نیز، موجی از نگرانی درباره ادامه کار سایر تاک‌شوهای مشهورنظیر برنامه‌های جیمی فلن و جیمی کمیل شکل گرفته است. تاک‌شوهایی که سال‌هابخش جدانشدنی از فرهنگ عامه‌ی آمریکایی بوده‌اند و محتوای آنها حتی توسطتولیدکنندگان فارسی‌زبان در فضای مجازی ترجمه و بازنشر می‌شدند. برای همین، حتیاگر ناآگاهانه هم باشد، احتمالاً مخاطبان ایرانی نیز با بخش‌هایی از این برنامه‌ها آشناهستند.
اما اکنون، تعطیلی این برنامه‌ها تنها به‌معنای پایان یک قالب تلویزیونی نیست، بلکهمی‌تواند نشانه‌ای از بحران جدی‌تری برای غول‌های رسانه‌ای باشد. پلتفرم‌هاییهمچون یوتیوب و نتفلیکس به‌راحتی جایگزین برنامه‌های سنتی تلویزیونی شده‌اند وبه‌خصوص نزد نسل جوان، مخاطبان پرشماری را جذب کرده‌اند.
فرمت پخش ثابت و زمان‌بندی‌شده‌ی تاک‌شوهای تلویزیونی که معمولاً آخر شببه‌روی آنتن می‌روند، دیگر برای مخاطبان نسل جدید جذابیتی ندارد؛ جوان‌ها ترجیحمی‌دهند برنامه‌ای را در هر ساعتی که بخواهند، تماشا کنند و لذت ببرند. همان‌طور کهجیمی کمیل گفته بود: «نسل جدید در آن ساعت سراغ تلویزیون نمی‌رود و بزرگ‌ترهاهم احتمالاً مشغول شستن ظرف‌ها هستند.»
یکی از چالش‌های اصلی این برنامه‌ها، همواره تولید محتوای نو و خلاقانه بوده است. اگرچه افرادی مانند جیمی فلن توانسته‌اند تا حدود زیادی با سلیقه‌ی روز مخاطبانهمسو شوند، اما همین افراد نیز ممکن است به‌زودی ناچار شوند به پلتفرم‌های آنلاینکوچ کنند تا همچنان مخاطب خود را حفظ کنند. به‌علاوه، طولانی بودن زمان اینبرنامه‌ها دیگر با ذائقه مخاطبان که به ویدئوهای کوتاه و طنزآمیز علاقه‌مند هستند،هم‌خوانی ندارد.
در گذشته، این تاک‌شوها بستری برای معرفی سلبریتی‌های نوظهور بودند، اما باگسترش شبکه‌های اجتماعی، هنرمندان دیگر تمایل چندانی به حضور در برنامه‌هایی باسؤالات چالش‌برانگیز و فضای نیمه‌رسمی ندارند؛ چرا که در برنامه‌های آنلاین بدون آنفشارها، می‌توانند با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند.
از سوی دیگر، تاک‌شوهایی که محتوای آنها بر مبنای تحلیل طنزآمیز اتفاقات روز است،دیگر برای مخاطبی که در طول روز با موجی از اخبار و شوخی‌های آنلاین درگیر بوده،تازگی ندارد، به‌خصوص اگر آن برنامه در ساعتی غیر از زمان پخش اصلی‌اش دیدهشود.
در مقایسه با نسل طلایی تاک‌شوها، برنامه‌هایی چون Late Night with David Letterman یا Conan O’Brien، تاک‌شوهای امروزی هنوز نتوانسته‌اند به همان سطحنفوذ و تأثیرگذاری برسند. دیوید لترمن با مصاحبه‌های چالش‌برانگیز و هوشمندانه‌اشو کونان اوبراین با جذب مخاطبان جوان، سبکی منحصربه‌فرد را پایه‌گذاری کردند؛ امابه‌نظر می‌رسد آن سبک، دیگر پاسخ‌گوی نیازهای امروز نیست.
Late Show with David Letterman (TV Series 1993–2015)
این واقعیت را می‌توان از این موضوع دریافت که ویدیوهای مصاحبه‌های به‌یادماندنیآن دوران هنوز در فضای مجازی بازنشر می‌شوند، اما فرمول نشستن مجری پشت میز،دست انداختن سیاست‌مداران و ساختن جوک بر اساس اخبار روز، دیگر آن جاذبه‌یسابق را ندارد. در حقیقت، کمدین‌های نسل جدید آمریکا همچون «هانا اینبیندر»، «کاترین کوهن» و«کیت برلنت» حتی شوخی با کاخ سفید را در اولویت قرار نمی‌دهند؛ چراکه مخاطبانآن‌ها چنین چیزی نمی‌خواهند.
با این حال، هرچند بسیاری از این برنامه‌ها به پایان خود رسیده‌اند، اما شهرت ومحبوبیت مجریان آنها در صورت همراهی با خلاقیت و شناخت درست از مخاطبمی‌تواند مسیرهای جدیدی را برای ادامه‌ی فعالیت آنها فراهم کند.
جالب اینکه این تاک‌شوها همواره مورد توجه رسانه‌ها و تلویزیون‌های کشورهای دیگرنیز بوده‌اند. در ایران نیز، مجریانی مانند مهران مدیری، رضا رشیدپور، فرزاد حسنی ورامبد جوان نمونه‌های موفقی از این سبک را ارائه داده‌اند.
مهران مدیری در برنامه خندوانه رامبد جوان
پس از آن، موجی از برنامه‌های مشابه به پلتفرم‌هایی چون یوتیوب یا شبکه نمایشخانگی راه یافت، برخی موفق، برخی ناکام. اما نکته‌ی قابل تأمل اینجاست که در حالیکه دنیا در حال عبور از این سبک است، ما همچنان در حال بازتولید الگویی هستیم کهامروزه در تلویزیون های روز جهان تاریخ‌مصرف گذشته است. حال آن که مخاطبانامروز، در هر کشوری، خواهان نوآوری، ساختارشکنی و رویکردهای تازه‌اند.
نمونه‌هایی مانند امیرحسین قیاسی که در قالب ویدیوهای کوتاه به طنز سیاسی واجتماعی می‌پردازد، شاید به‌دلیل نحوه‌ی بیان و اختصار برنامه‌اش مورد توجه قرارگرفته باشد، اما حتی در این قالب نیز اگر خلاقیت کافی نباشد، عمر جذابیت اینسبک‌ها کوتاه خواهد بود.
در نهایت، بسیاری از مخاطبان نسل جدید که تسلط نسبی یا کامل به زبان انگلیسیدارند، ترجیح می‌دهند محتوای روز و خلاقانه‌ی جهانی را دنبال کنند. حتی اگر چنینمهارتی نداشته باشند، باز هم مترجمان آنلاین بلافاصله نسخه‌های فارسی را دراختیارشان می‌گذارند. در این میان، لازم است تولیدکنندگان داخلی نیز به‌جای اصرار برالگوهای قدیمی که در زمان خود جواب گرفته‌اند، همراه با جریان جهانی حرکت کنندو به بازتعریف تلویزیون و سرگرمی بیندیشند.