یک هشدار تاریخی درباره ترجمه فیلم‌ها

حسن وثوق که در دوره‌ای ریاست فرهنگستان اول را برعهده داشته در نامه‌ای خواستار نظارت بیشتر بر ترجمه فارسی فیلم‌ها شده بود. به گزارش ایسنا، گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به مناسبت روز ملی سینما در فرسته‌ای نامه‌ای از حسن وثوق، رئیس فرهنگستان اول را به اشتراک گذاشته که در آن نامه نسبت به ترجمه فارسی فیلم‌ها هشدار داده و خواستار نظارت بر ترجمه فیلم‌ها شده بود. در متن این نامه آمده است: «مقام ریاست وزرا، چنانکه خاطر شریف مستحضر است، صاحبان سینماها موظف‌اند ترجمهٔ فارسی عبارات و جملاتی را که برای توضیح مطلب در ضمن فیلم‌ها گنجانیده شده، تهیه کرده، در معرض استفادهٔ تماشاییان [= تماشاچیان] بگذارند. نظر به اینکه عملاً این کار به وسیلهٔ کسانی انجام می‌گیرد که در زبان فارسی تسلطی ندارند و غالباً عبارات فارسی فیلم‌ها پُر از اغلاط املایی و انشایی است و اسلوب آن با روح زبان فارسی مناسبت ندارد، از طرف دیگر، اغلبِ تماشاییان، مخصوصاً طبقهٔ محصلین، این عبارات را خوانده و به خاطر می‌سپارند و تقلید می‌کنند و از این راه اصول غلط‌نویسی هرچه زودتر به‌وسیلهٔ سینماها شایع شده و از اصول و قواعد زبان فارسی طبعاً انحرافی حاصل می‌آید، لذا، برای جلوگیری از نفوذ مضر و ترجمه‌های مغلوط فیلم‌ها، خواهشمند است دستور فرمایید مأمورین ادارهٔ شهربانی، در ضمنِ نظارتِ فیلم‌های سینما، این نکته را در نظر گرفته، فقط به فیلم‌هایی اجازهٔ نمایش دهند که ترجمهٔ فارسی آن‌ها توسط افراد صلاحیت‌دار تهیه شده باشد. برای تأمین این منظور، ممکن است اشخاصی که می‌خواهند در سینماها ترجمهٔ فیلم را به عهده بگیرند، به وزارت معارف مراجعه کرده و پس از امتحان تصدیقی مبنی بر صلاحیت خود دریافت دارند. امضا: حسن وثوق فرهنگستان ایران، ۱۳۱۵/۱/۶ » منبع: محسن روستایی، تاریخ فرهنگستان ایران به روایت اسناد، تهران: نشر نی، ۱۳۸۵، ص۱۲۴–۱۲۵.