یا شانس و یا اقبال!

پیش‌بینی واشنگتن پست؛ ممکن است پناهی برنده اسکار شود

بانی‌فیلم: در حالی که این روزها در ایران بحث حذف پروانه ساخت فیلم‌های سینمایی داغ شده است و برخی از تشکل‌های صنفی مانند کانون کارگردانان با هدایت فریدون جیرانی درصدد هستند «روغن ریخته» را جزو «نذری» خودشان به حساب آورند و در صورت حذف شدن پروانه‌های ساخت، پیروزی‌اش را به نام خود تمام کنند، روزنامه امریکایی واشنگتن‌پست پیش‌بینی کرد فیلم زیرزمینی جعفر پناهی برنده اسکار می‌شود!

3 دقیقه مطالعه
سینمای ایران
پیش‌بینی واشنگتن پست؛ ممکن است پناهی برنده اسکار شود
این پیش‌بینی‌ها از زمانی قوت گرفت که جایزه معتبر نخل طلای جشنواره کن امسال را به جعفر پناهی دادند، و فیلم این کارگردان ایرانی، نماینده سینمای فرانسه برای شرکت در رقابت اسکار شد. پیش‌بینی‌ها تا امروز از استمرار موفقیت‌های این کارگردان حکایت دارد. جابین باتسفورد نویسنده واشنگتن پست در شماره امروز این روزنامه امریکایی در مورد جعفر پناهی و آخرین فیلمش نوشت: «جعفر پناهی که به خاطر هنرش مورد آزار و اذیت و زندان قرار گرفته بود، اکنون ممکن است برای فیلمی که مخفیانه ساخته شده، برنده جایزه اسکار شود.» این نویسنده در ادامه عنوان کرد: «آخرین فیلم جعفر پناهی، "این فقط یک تصادف بود" کارگردان تحسین‌شده ایرانی، از زمانی که کمپانی نئون که پیش از این توزیع‌کننده فیلم‌های «آنورا»، «انگل» و «آناتومی یک سقوط» بوده (همگی این فیلم‌ها برنده جایزه اسکار شدند)، توانست امتیاز پخش ساخته پناهی را که برنده نخل طلا شده بود در اختیار بگیرد، این فیلم در فهرست نامزدهای بهترین فیلم بلند بین‌المللی قرار گرفت. از آنجایی که روال رقابت اسکار از آن زمان تاکنون شکل دقیق‌تر یافته، اکنون فیلم پناهی به عنوان یکی از نامزدها در سه رشته بهترین فیلمنامه اصلی، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم هم در نظر گرفته می‌شود.» منتقد این روزنامه امریکایی معتقد است: «پناهی چندین بار به خاطر هنرش زندانی شده. دولت ایران در سال ۲۰۱۰ او را به جرم "تبلیغ علیه نظام" دستگیر و روانه زندان کرد. پناهی پس از سه ماه با قرار وثیقه آزاد شد، اما به مدت ۲۰ سال از ساخت فیلم، سفر به خارج از ایران و انجام مصاحبه با روزنامه‌نگاران منع شد. این اولین فیلمی است که پناهی از زمان لغو ممنوعیت‌هایش ساخته. بنابراین او کل فیلم را مخفیانه و با استفاده از فیلمنامه‌های جعلی و صحنه‌های فریبنده فیلمبرداری کرد.» جابین باتسفورد نویسنده این مطلب سپس نتیجه می‌گیرد؛ «برای یک فیلمساز مخالف، جایزه اسکار شاید بزرگترین میدان نیرومندی باشد برای سرزنش سانسور دولتی. خود پناهی می‌گوید: "این نوعی مقاومت است."…» در مورد تحلیل درستی که نویسنده واشنگتن‌پست نوشته یادآوری چند نکته ضروری به نظر می‌رسد؛ واضح است که جعفر پناهی سینماگر موفق کشورمان، در حال حاضر علاوه بر تعریف و تمجیدهایی که از فیلمش می‌شود، همه مشخصه‌های فرامتنی برای گرفتن جایزه یا جایزه‌های اسکار را دارد؛ ممنوع‌کاری در کشورش، زندانی شدنش، نماینده بک کشور مهم اروپایی شدن در اسکار، داشتن یک کمپانی پخش کننده قدرتمند و دست آخر حمایت فیلمسازانی خارجی؛ از جیم جارموش تا مارتین اسکورسیزی… همه اینها امیدواری برای موفقیت «یک تصادف ساده» را در رقابت‌ اسکار ۲۰۲۶ بیشتر می‌کند و همین امیدواری‌ها و دلگرمی‌هاست که ناظران را وامی‌دارد که تنها بگویند؛ «یا شانس و یا اقبال…!» نکته دیگر این است که با وجود اینکه بسیاری از نویسندگان و منتقدان خارجی «یک تصادف ساده» را یک ساخته زیرزمینی می‌نامند، اما این درست نیست. الصاق عنوان فیلم زیرزمینی به آخرین ساخته پناهی شاید کمی جفا به دیگر فیلم‌های زیرزمینی باشد که با سختی و قبول مخاطرات و به شکل پنهانی، خارج از روال مرسوم وزارت ارشاد جلوی دوربین می‌روند. می‌دانیم که پناهی برای ساخت «یک تصادف ساده» آزادی عمل زیادی داشت و آنقدر دست‌اش باز بود که تنها برای انجام کارهای فنی این فیلم، به مدت سه ماه ساکن پاریس شده بود، امتیازی که مطمئناً بیشتر فیلمسازان جریان موسوم به زیرزمینی از آن محرومند! بنابر این می‌توانیم نتیجه بگیریم که «یک تصادف ساده» یا آن طور که کمپانی سازنده و پخش‌کننده‌اش می‌نامند، «این فقط یک تصادف بود» حتماً نوار موفقیت‌اش تا اسکار ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت و جعفر پناهی حتماً خواهد توانست پس از افتخارآفرینی اصغر فرهادی و بردن دو جایزه اسکار، یکی دیگر از این جایزه‌های معتبر سینمایی را نصیب سینمای کشورمان کند؛ «…یا شانس و یا اقبال…!»