فریم به فریم در ونیز، میان نور و سایه
مرزبانان زیبایی: آن سوی پرده، قضاوت، قدرت، و پرستیژ
نویسنده: المیرا ندائی
6 دقیقه مطالعه
سینمای جهان
◻️آلبرتو باربرا/ Alberto Barbera:
«کنستانتین الکساندر پین/ Constantine Alexander Payne، متعلق به دایرهی کوچکی از فیلمسازان و سینمادوستانی است که اشتیاقشان به سینما وام دار دانش آنها نسبت به فیلمهای گذشته و کنجکاویشان درباره سینمای معاصر، بدون هیچ مرز یا محدودیتی است. این ویژگیها همراه با تجربهاش بهعنوان فیلمنامهنویس، او را به گزینهای ایدهآل برای ریاست هیات داوران هشتاد و دومین جشنواره بینالمللی فیلم ونیز تبدیل کرده است؛ هیاتی که وظیفه دارد در کمال تسلط بر صنعت سینما و شایستگیهای هنری فردی، فیلمهایی از سراسر جهان را ارزیابی کند.»
هیاتهای داوری بینالمللی برای بخشهای «ونیز ۸۲»، «افقها/ Orizzont» - یا چشم انداز نو که به بررسی فیلم های استعدادهای جوان و کمتر شناخته شده میپردازد- و جایزه «لوئیجی دِ لائورنتیس/ Luigi di Laurentiis» -برای بهترین فیلم اول- در «ونیز ۸۲»، - از ۲۷ آگوست ۲۰۲۵ تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۵- به مدیریت آلبرتو باربرا و به همت لا بینآله دی ونیزیا/ La Biennale di Venezia انتخاب شدهاند. این تصمیم توسط هیات مدیره لا بینآله و به پیشنهاد مدیر هنری جشنواره، آلبرتو باربرا، اتخاذ شده است.
◻️همانطور که پیشتر در تاریخ ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ اعلام شده بود، ریاست هیات داوران بخش مسابقه اصلی «ونیز ۸۲» بر عهده الکساندر پین، کارگردان آمریکایی خواهد بود. سایر اعضای این هیئت عبارتاند از: استفان بریزه/ Stéphane Brizé -کارگردان و فیلمنامهنویس فرانسوی-، مائورا دلپرو/ Maura Delpero، -کارگردان و فیلمنامهنویس ایتالیایی- کریستیان مونجیو/ Cristian Mungiu -کارگردان، نویسنده و تهیهکننده رومانیایی-، محمد رسولاف/Mohammad Rasoulof -کارگردان و نویسنده ایرانی- فرناندا تورس/ Fernanda Torres -بازیگر، نویسنده و فیلمنامهنویس برزیلی- و ژائو تائو/ Zhao Tao -هنرپیشه زن چینی.
الکساندر پین، کارگردان، فیلمنامهنویس و تهیهکننده آمریکایی است. او در اوماها، ایالت نبراسکا بزرگ شد و پیش از دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته کارگردانی سینما از دانشگاه UCLA/ University of California, Los Angeles، در دانشگاه استنفورد/ Stanford University، تاریخ و ادبیات اسپانیایی خواند. گفته میشود فیلمهای او – که همگی کمدی هستند – با ساختاری ظریف، طنزی گزنده و بازیهای درخشان تراژیک-کمدی، شناخته میشوند. آثارش در مجموع ۲۴ بار نامزد جایزه اسکار شدهاند، از جمله چهار بار در بخش بهترین فیلم و سه بار برای بهترین کارگردانی. او دو بار برنده اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی شده است -برای فیلمهای: Sideways (۲۰۰۴)/ راههای فرعی، و
The Descendants (۲۰۱۱)/نوادگان. تازهترین فیلمش نیز،
The Holdovers/جاماندگان (۲۰۲۳)، جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن را کسب کرد.
الکساندر پین که از کودکی عاشق سینما بوده است و از حامیان جدی حفظ و نگهداری آثار سینمایی است، عضو هیات مدیره بنیاد فیلم The Film Foundation و جشنواره فیلم تلیوراید/ The
Telluride Film Festival است. (تلیورابد یک جشنواره سینمایی است که سالانه در شهر تلوراید کلورادو در ماه سپتامبر و در تعطیلات روز کار و کارگر برپا میشود.)
پین در حال حاضر سرگرم آمادهسازی فیلم جدیدی است که در مناطق روستایی دانمارک فیلمبرداری خواهد شد. رؤیای دیرینه او ساخت یک فیلم وسترن است.
پین تنها یکبار فیلمی را در بخش رقابتی جشنواره ونیز به نمایش گذاشته است؛ فیلم Downsizing/ کوچککردن، که در سال ۲۰۱۷ برای نخستینبار در لیدو اکران شد.
◻️هیات داوران بخش «ونیز ۸۲» جوایز رسمی زیر را به فیلمهای حاضر در بخش مسابقه اهدا خواهند کرد. (اعطای جوایز مشترک مجاز نیست.)
شیر طلایی برای بهترین فیلم: Golden Lion
شیر نقرهای – جایزه بزرگ هیات داوران: Silver Lion
شیر نقرهای برای بهترین کارگردانی: Silver Lion
جام ولپی برای بهترین بازیگر زن/ Coppa Volpi -این جام به احترام کنت جوزپه ولپی دی میزوراتا/Count Giuseppe Volpi di Misurata، بنیانگذار این جشنواره «ولپی» نام گرفتهاست.
جام ولپی برای بهترین بازیگر مرد: Coppa Volpi
جایزه بهترین فیلمنامه: Award for Best Screenplay
جایزه ویژه هیات داوران: Special Jury Prize
جایزه «مارچلو ماسترویانی» برای بهترین بازیگر نوظهور زن یا مرد: Marcello Mastroianni Award
◻️انتخاب داوران بخش مسابقه جشنواره فیلم ونیز (و دیگر جشنوارههای معتبر جهانی مانند کن یا برلین) فرآیندی چندوجهی و عمدتاً هنری است، اما گاهی نیز میتواند تحتتأثیر ملاحظات فرهنگی، اجتماعی و یا حتی سیاسی قرار گیرد.
معیارهای اصلی انتخاب داوران معمولاً شامل موارد زیر است:
۱- اعتبار و سابقه هنری:
داوران معمولاً از میان چهرههای معتبر دنیای سینما انتخاب میشوند: کارگردانان، بازیگران، نویسندگان، تهیهکنندگان، منتقدان و دیگر فعالان تأثیرگذار. سابقه حضور در جشنوارههای جهانی، جوایز مهم، و آثار شاخص در کارنامه آنها نقش مهمی دارد.
۲- تنوع جغرافیایی و فرهنگی:
جشنوارهها تلاش میکنند ترکیب هیات داوران از نظر ملیت، زبان، و فرهنگ متنوع باشد تا نگاههای مختلف و جهانی به سینما را در داوری منعکس کند.
۳- جنسیت و نمایندگی:
در سالهای اخیر، موضوع تنوع جنسیتی و نمایندگی اقلیتها بهشدت مورد توجه قرار گرفته است. تلاش میشود زنان و افراد از اقلیتهای قومی، نژادی یا فرهنگی سهم مناسبی در هیئت داوران داشته باشند.
◻️ ابعاد فرهنگی-سیاسی احتمالی در انتخاب داوران:
۱- حمایت از آزادی بیان: انتخاب چهرههایی که در کشور خود تحت سانسور یا فشار هستند، گاه حامل پیام سیاسی در حمایت از آزادی هنری و حقوق هستن .
۲- روابط بینالمللی: گاهی انتخاب داورانی از کشورهای خاص ممکن است با رویکرد تقویت روابط فرهنگی یا ارسال پیام دیپلماتیک غیررسمی همراه باشد.
۳- واکنش به شرایط روز: مثلاً در پاسخ به جنبشهایی مثل MeToo یا Black Lives Matter، ممکن است جشنوارهها ترکیب داوران را طوری تنظیم کنند که همبستگی خود را با آن جنبشها نشان دهند.
جمعبندی:
۱- انتخاب داوران در جشنواره ونیز اساساً بر پایه شایستگیهای هنری، پیشینه حرفهای و اعتبار جهانی انجام میشود، اما مانند بسیاری از رویدادهای فرهنگی جهانی، نمیتوان تأثیر ملاحظات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در انتخابها نادیده گرفت. این ملاحظات معمولاً برای تقویت پیامها یا ارزشهای فرهنگی جشنوارهها به کار گرفته میشوند، نه الزماً برای دخالت در تصمیمگیری نهایی هیئت داوران.
۲- انتخاب الکساندر پین بهعنوان رئیس هیات داوران جشنواره فیلم ونیز ۲۰۲۵ میتواند تأثیر قابلتوجهی بر نتایج نهایی بخش مسابقه داشته باشد، زیرا رئیس هیات داوران نقش کلیدی در جهتدهی به مباحثات، اولویتبندی ارزشها و تصمیمگیریهای جمعی ایفا میکند.
در ادامه، نگاهی خواهیم انداخت به ترکیب هیات داوران بخش مسابقه «ونیز ۸۲» و بر اساس پیشینه و گرایشهای هنری هر یک، بررسی خواهیم کرد که چه نوع فیلمهایی ممکن است در داوری امسال شانس بیشتری برای کسب جوایز داشته باشند.
هر روز، فریم به فریم، تا پایان این فستیوال باشکوه، با ما همراه باشید.