مهدی کرم‌پور: فرهنگ کشور قابل تحریم نیست

مهدی کرم‌پور، داور چهل و سومین جشنواره جهانی فیلم فجر، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اعزامی به شیراز درباره دلیل پذیرش داوری این دوره از جشنواره گفت: چند سالی است داوری را نپذیرفته و در جشنواره‌ها حضور نداشتم، اما انگیزه اصلی من برای حضور در این دوره، درخواست دکتر حسینی دبیر جشنواره بود؛ فردی انسانی شریف، دانشگاهی و نازنین است و به همین دلیل دعوتش را پذیرفتم. او درباره برگزاری جشنواره در شیراز و فاصله گرفتن از تهران تأکید کرد: کاملاً با این تصمیم موافقم، زیرا شیراز همان تصویری است که ایرانی‌ها دوست دارند خارجی‌ها از ایران ببینند. این شهر دارای تاریخ، فرهنگ و جایگاه ویژه‌ای در میان حکما و ادباست و برگزاری فستیوال‌ها در خارج از تهران، به‌ویژه در شهری مانند شیراز، می‌تواند منشأ یک اتفاق فرهنگی باشد و باید آن را به فال نیک گرفت. کرم‌پور به تجربه‌های مختلف جشنواره جهانی فیلم فجر در قالب‌های متفاوت از جمله تلفیق با بخش ملی، برگزار نشدن در برخی سال‌ها و جداسازی در سال‌های اخیر اشاره کرد و توضیح داد: شرایط ایران دائماً در حال تغییر است. ده سال قبل با جداسازی موافق نبودم، اما امروز به دلیل کاهش توجه جهانی به سینمای ایران، این رویکرد را ضروری می‌دانم و معتقدم معطوف کردن نگاه‌ها به سینما، فرهنگ و شهر شیراز یک اتفاق فرخنده است. امیدوارم که سینمای ایران دوباره به دوران اوج خود در جهان بازگردد. وی درباره نقش جشنواره در دیده شدن سینمای ایران گفت: این جشنواره قطعاً مؤثر است. قبلا تمایل داشتم بخش بین‌الملل همواره در دل جشنواره فجر باقی بماند، اما با توجه به تغییر رویکرد جشنواره فجر در بخش ملی، که کمتر مورد توجه طبقه متوسط و دانشجویان قرار می‌گیرد، رویکرد جهانی‌تر و آزادانه‌تر را مثبت ارزیابی می‌کنم؛ رویکردی که در آن امکان سانسور کمتر است و فیلم‌ها راحت‌تر در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرند. کرم‌پور درباره انتخاب رویکرد «سینمای شاعرانه» در این دوره بیان کرد: شعر همواره بخشی جدایی‌ناپذیر از انتقال احساسات، فلسفه و عرفان ایرانی بوده و سال‌ها زبان جمعی یک ملت به حساب آمده است. اگر در دوره‌ای معماری یا شعر وظیفه‌ای بر عهده داشته‌اند، امروز سینما این وظیفه را به دوش می‌کشد. نگاه بین‌رشته‌ای می‌تواند جذاب باشد و پوستر جشنواره که تصویر عباس کیارستمی را نشان می‌دهد، یادآور جایگاه جهانی اوست و این رویکرد شاعرانه می‌تواند بخشی از نگاهی باشد که لازم است به سینمای ایران شود. او درباره اهمیت بخش چشم‌انداز یا فیلم‌های اول و دوم توضیح داد: هر جشنواره‌ای می‌تواند «کشف» داشته باشد و کشف‌ کردن، افتخار هر فستیوال است؛ درست مانند جشنواره کن که همچنان به کشف‌های خود توجه ویژه دارد. فستیوالی که کشف داشته باشد، حرفی برای گفتن خواهد داشت. این فیلمساز شرایط ویژه ایران و نگاه جهانی به کشور را مورد اشاره قرار داد و گفت: در میان این حجم از اخبار و برنامه‌های تلویزیونی، اهمیت دارد که مردم دنیا ایران را از زبان سینماگران ببینند نه از نگاه تبلیغاتی و پروپاگاندایی. نگاه شاعرانه و خالص هنرمندانه نگاهی است که ماندگار و قابل ثبت برای آینده است. سینما شأنی فراتر از سیاست دارد کرم‌پور درباره تهدید برخی کارگردانان جهانی برای سفر نکردن به ایران گفت: چنین فضایی در دنیا وجود دارد و در دهه‌های گذشته نیز سابقه داشته، اما با این وجود هنرمندان همیشه آمده‌اند و دیده شده‌اند، زیرا سینما شأنی فراتر از سیاست دارد. داور چهل و سومین جشنواره جهانی فیلم فجر، درباره درخواست‌هایی که برای تحریم جشنواره به برخی فیلمسازان خارجی شده، تأکید کرد: فرهنگ کشور قابل تحریم نیست و آثاری که هنرمندان شامل سینماگران و عکاسان خلق می‌کنند باید برای تاریخ و آینده به صورت مستند ثبت شوند تا روایت کنند که اکنون و اینجا چه بوده است.حذف نگاه سینماگران غیرممکن و به معنای باقی ماندن فقط یک صدای پروپاگاندایی است. مگر می‌شود نگاه سینماگران را حذف کنیم؟ کرم‌پور درباره مخالفت‌ها با داوری‌اش در جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: چندان در فضای مجازی فعال نیستم و این مسائل را پیگیری نمی‌کنم و همواره کاری را انجام می‌دهم که فکر می‌کنم درست است. اگر فیلمسازان بزرگی چون عباس کیارستمی، علی حاتمی، ناصر تقوایی و بهرام بیضایی به خاطر حرف منتقدان یا رسانه‌ها کار نمی‌کردند، امروز بخشی از فرهنگ ایران وجود نداشت. داور چهل و سومین جشنواره جهانی فیلم فجر، بر اهمیت حفظ «حرکت فرهنگی» تأکید کرد و گفت: این مسئله برای نسل‌های آینده اهمیت دارد. هر حرکت فرهنگی و هر ایونت فرهنگی می‌تواند تأثیرگذار باشد، به‌خصوص در شرایطی که جریان فرهنگی سیستماتیک وجود ندارد. کارگردان «پل چوبی» ایجاد فضای نخبگانی و حرکت‌های فرهنگی در شهرهای مختلف ایران و خارج از تهران را ضروری دانست و تأکید کرد: از هر اقدامی که منجر به گفت‌وگو درباره سینما، فرهنگ و هنر شود باید حمایت کرد. کرم‌پور سینمای ایران را تجلی اراده یک ملت و پدیده‌ای مدرن دانست که جوانان با آن پیوند خورده‌اند و زلف گره زده‌اند و تأکید کرد: باید هر آنچه در توان داریم برای سینمای ایران انجام دهیم. نداشتن چیزی به ما نمی‌دهد او درباره مهمانان خارجی جشنواره توضیح داد: با توجه به شرایط موجود، محدودیت‌ها، ایران‌هراسی و مسائل سیاسی ممکن است حضور مهمانان محدودتر باشد، اما جشنواره باید حفظ شود. مهم‌ترین مسئله این است که داشته‌ها را باید نگه داشت و انقطاع از همه چیز بدتر است. نداشتن چیزی به ما نمی‌دهد. حفظ کردن و حرف زدن مهم است و جشنواره جایی است که آدم ها با هم حرف بزنند. کرم‌پور در ادامه گفت: هر جشنواره‌ای حتی جشنواره‌های کوچک استانی نیز باید به فال نیک گرفته شود. در گذشته فکر می‌کردم که بخش ملی و جهانی بهتر است با هم برگزار شوند، ولی امروز با توجه به شرایط جدید، شاید تاکتیک‌های دیگری لازم باشد. هر اتفاقی که بتواند یک جمع فرهنگی را حفظ کند و از دل آن جرقه‌هایی در برابر حجم ابتذال یا نگاه‌های اولترا سیاسی و ایدئولوژیک زده شود، ضروری است و باید به حفظ نهال فرهنگ کمک کرد.